ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව (PUCSL) විසින්, ශ්‍රී ලංකා පොලිසියෙන් ලබාගත් දත්ත මත පදනම්ව සකස් කරන ලද 2024 වසරේ විදුලි වැදී සිදු වූ මරණ විශ්ලේෂණ වාර්තාව නිකුත් කර ඇත. එම වාර්තාව ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලි ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් දැඩි වශයෙන් කනගාටුදායක තත්ත්වයක් පෙන්වා දෙයි.
අනතුර
2024 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාවෙන් විදුලිසැර වැදීමෙන් සිදු වූ මරණ 120ක් වාර්තා වී ඇත. පෙර වසරට සාපේක්ෂව මෙම සංඛ්‍යාව සුළු ලෙස පහත වැටුණද, තවමත් එය ගෝලීයව පිළිගත් ආරක්ෂිත සීමාවන්ට වඩා ඉහළය. වාර්තාවෙහි දැක්වෙන්නේ මරණයට හේතු වූ විදුලි සැර වැදීම් පමණක් වන අතර, අනෙකුත් විදුලිසැර වැදීම් පිළිබඳ දත්ත ඇතුළත් නොවීම මෙම ගැටලුවේ විශාලත්වය නිවැරදිව වටහා ගැනීමට බාධාවක් වේ.
වැඩිම මරණ මධ්‍යම පළාතේ
2024 වසරේදී මධ්‍යම පළාත තුළ විදුලි සැර වැදීමෙන් මරණ 24ක් සිදු වී තිබේ. උතුරු මැද පළාතෙහි මරණ 20ක් ද, බස්නාහිර සහ නැගෙනහිර පළාත්වලින් මරණ 14 බැගින් ද වාර්තා වී තිබේ
විශේෂ අවදානම් පොලිස් කොට්ඨාස
පොලිස් කොට්ඨාස අතරින්, පොලොන්නරුව, මාතලේ, අම්පාර, කැබිතිගොල්ලෑව සහ කුරුණෑගල යන කොට්ඨාස මරණ 1/3කට වඩා වාර්තා කර තිබේ. මේවා කෘෂිකර්මාන්තය හා වන සත්ව හානි ඇති ප්‍රදේශ වේ. දියුණු විදුලි ආරක්ෂක පද්ධතියක් නොමැති වීම නිසා මෙම අවදානම වැඩි වෙයි.
නීතිවිරෝධී විදුලි සබැඳි ප්‍රධාන හේතුවක්
මරණ 43ක් සඳහා හේතුව වූයේ දේපළ ආරක්ෂාව සඳහා නීති විරෝධී ලෙස විදුලිය යෙදීමයි.
මූලික හේතු – වැලැක්විය හැකි ආපදා
විදුලි සැර වැදීමෙන් සිදු වන මරණවලට මූලික වශයෙන් නිවැරදිව ක්‍රියා නොකරන RCD (Trip Switch) සහ නීතිවිරෝධී සබැඳි හේතු වී ඇත. වාර්තාවෙන් සඳහන් කර ඇත්තේ:
-
විදුලි පද්ධතිය නිසි පරිදි පවත්වාගෙන නොයෑම – මරණ 41%
-
නීතිවිරෝධී සම්බන්ධතා– මරණ 39%
අනාරක්ෂිත වයරින්, ප්‍රමිතියට යටත් නොවූ උපකරණ සහ අවබෝධයක් නොමැතිකම ද මරණවලට හේතු වේ.
වැඩිපුරම මරණ සිදුවන වයස
වැඩිපුරම මරණ සිදුවන වයස වන්නේ අවුරුදු 51-60 අතරයි. එය මරණ අතරින් 21%කි. මිය ගිය අය අතරින් 91%ක්ම පිරිමිය.
මරණ වැඩිවෙන මාස
දෙසැම්බර්, ජනවාරි, පෙබරවාරි සහ නොවැම්බර් මාසවල විදුලි සැර වැදීමෙන් සිදු වන මරණයන් වැඩි වශයෙන් වාර්තා වී ඇත. එය මසකට 12%–13% පමණ වේ. මෙම සමයන් උත්සව සමයන් වන අතර විශාල පරිමාණයෙන් විදුලි සන්ධි සකස් කිරීම නිසා අවදානම වර්ධනය වෙයි.
වහාම ක්‍රියා මැදිවිය යුතුය
ජනතාවට ආරක්ෂිත විදුලි පරිහරණය පිළිබඳ අවධානයක් දැක්විය යුතු බවත්, බලධාරීන්ට නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමට වඩාත් තීව්‍රත්වයෙන් කටයුතු කළ යුතු බවත් මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව අවධාරණය කරයි.
